در این مقاله به طور مختصر به پیدایش صنعت هواپیمایی در ایران تا قبل از انقلاب اسلامی می پردایم .
نخستین هواپیما ز مانی که بر فراز آسمان تهران پرواز کرد، هیچ فرودگاهی برای نشستن وجود نداشت و لاجرم کورمینسکی ((خلبان روسی )) مجبور شد آن را در محوطه شمالی وزارت امور خارجه فعلی و پشت محوطه موسوم به شهربانی ((آگاهی سابق تهران )) فرود بیاورد که در آن روزگار به این محوطه میدان مشق دیویزیون قزاق می گفتند . خلبان روسی این هواپیما به دلیل نداشتن عدم موقعیت مناسب سعی نمود در ارتفاع پایین پرواز کند ، پس از گذشت ساعتی از غرش مهیب صدای پرواز آن هواپیما بر فراز تهران ، مردم اطراف میدان توپخانه آن زمان را احاطه کردند و دسته دسته برای تماشای آن هجوم آوردند به طوری که نظم تهران را مختل و کار حفاظت برای ماموران را مشکل کرده بود . کم کم میدان مشق آن روزگار و محوطه ای که پشت وارت امور خارچه فعلی قرار داشت تبدیل به محل نمایش این پرنده آهنین گشت و مردم از اطراف و شهر ها برای دیدن آن به سمت نقطه مرکزی تهران سرازیر می شدند .
نخستین خطوط هوایی
در سال 1303 کمپانی آلمانی یونکرس ضمن عقد قراردادی با ایران نخستین شعبه فعالیت هواپیمایی خود را در تهران افتتاح کرد و با وارد کردن چند هواپیما ، یونکرس موفق شد خطوط هوایی تهران ، مشهد ، شیراز ، بندر انزلی ، بوشهر برقرار کند و به حمل مسافر و محموله های پستی بپرداد . مردم تهران در روزهای تعطیل میتوانستند با مبلغی ، با حضور در فرودگاه دوشان تپه ( تپه های مشرف به قصر فیروزه امروزی تهران ) سوار هواپیما شده و مناظر زیبای اطراف تهران را تماشا نمایند .
تشکیل اولین دفتر هواپیمایی
تشکیل یک دفتر برای امور هواپیمایی برای نخستین بار از سوی رضاخان در سال 1301 ابلاغ ، و اسم هواپیمایی جزو سایر سازمانهای ارتش ذکر شد .کل عناصر تشکیل دهنده نخستین دفتر هواپیمایی ایران یک افسر به عنوان رئیس و یک نویسنده وقایع پروازی با نام سرهنگ میرزایی بود که پس از تشکیل رسمی این دفتر دولت ایران برای نخستین بار یک فروند هواپیمای فلزی ساخت کارخانه یونکرس را در سال 1301 از آن کارخانه خریداری کرد که با استخدام یک خلبان و مکانیک ویژه آسمانی در پادگان قلعه مرغی نگهداری میکرد .در سال 1302 سرتیپ آیرم فرمانده کل تیپ های مازندران و گیلان با پول هایی که از مردم و اهالی این دو خطه به ور گرفته بود توانست دو فروند هواپیمای آلمانی یونکرس را به نام گیلان و مازندران خریداری و به تهران اعزام میکند و در همین سال چهار فروند هواپیمای هاویلاند روسیه خریداری شد .به این ترتیب یک تشکیلات منسجم هواپیمایی در دل ارتش شکل گرفت .
نخستین خلبان ایرانی
مدت ها رضا خان و چند تن از افسران عالی رتبه ارتش در فرودگاه پادگان قلعه مرغی انتظار نخستین خلبان ایرانی که در سال 1302 برای کسب مهارتهای لازم و دیدن دوره های آموزش خلبانی عازم فرانسه و روسیه شد ه بو را کشیدند . نخستین هوانورد ایرانی به نام سرهنگ احمد نخجوان که با 26 سال سن طی مسافت طولانی ا شهرهای ایستر ، مکدار ، اکسی شهر ، حلب و بغداد در فرودگاه قلعه مرغی به زمین نشست .
پیشرفت سریع کشورهای توسعه یافته در زمینه صنعت ، تکنولوژی و بازرگانی ، مسئولین امر را متوجه صنعت نو پا و پر شتاب هواپیمایی نمود . به دنبال تمایل کشورها نسبت به استفاده از این تکنولوژی ، در بهمن ماه سال 1304 ایران به موجب قانونی ، حق انحصار ی هواپیمایی در ایران را به شرکت هواپیمایی یونکرس ، واگذار نمود .
کارخانجات هواپیمایی شهباز نخستین کارخانجات لیران برای مونتاژ هواپیما بود .این کارخانجات در سال 1314 پایه گذاری و آماده بهره برداری گردید . لوازم این کارخانجات برای انجام تعمیرت اساسی و مونتاژ قطعات هواپیماهای مختلف در سال 1312 از انگلستان خریداری شد .این کارخانجان تا پیش از سال 1320 شماری بسیاری هواپیمای آموزشی و جنگی ساخته و به نیروی هوایی تحویل داد . این هواپیما ها از نوع دی هاویلند تایگر مکث و آداکس بودند .نخستین سری از این هواپیما ها در تاریخ یکم مرداد 1317 پرواز نمودند .
درسال 1317 باشگاه خلبانی با 20 فروند هواپیما تاسیس شد . در مرداد ماه 1325 دولت اقدام به تشکیل اداره ای تحت عنوان اداره کل هواپیمایی کشوری نمود.
گروهی از بازرگانان ایرانی درسال 1325 نخستین شرکت حامل پرچم ایران را با نام ایرانین ایرویر تاسیس کردند .این شرکت به جابه جایی مسافر و بار در مسیرهای داخلی و منطقه ای می پرداخت و علاوه بر آن یک پرواز هفتگی باری نیز به اروپا انجام می داد . در سال 1333 یک شرکت هواپیمایی خصوصی دیگر به نام پرشین ایر سرویس ((پاس)) در تهران تشکیل شد در روز 5 اسفند سال 1340 دو شرکت ایرانین ایرویز و پرشین ایر سرویس در یکدیگر ادغام شده و شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما) تاسیس شد . این شرکت هواپیمایی ملی اعلام شد و تمام امکانات و پرسنل این دوشرکت مذکور را در اختیار گرفت .
خلاصه هوانوردی ایران ا شروع تا قبل از انقلاب اسلامی :
دوره 1927-1923 تاسیس نیروی هوایی ارتش
دوره 1927-1932 آغاز به کار خطوط هوایی یونکرس در ایران
دوره 1932-1938دوره غیبت حمل و نقل هوایی تجاری و بازرگانی
دوره 1938-1946 تاسیس خط هوایی پست ، تلگراف و تلفن
دوره 1946-1961تاسیس خط هوایی پرشین ایر سرویس و ایرانین ایرویز
دوره 1961-1962 تاسیس خط هوایی ایران یونایتد
دوره 1962-1979 تاسیس ایران ایر و دوره شکوفایی صنعت هوانوردی کشور
نام و نام خانوادگی :
پست الکترونیک :
نظرات:
برای ارتباط با تحریریه سایت به آدرس تلگرامی mohammad_shafikhani@ مراجعه نمایید. به منظور تبلیغات در سایت با آدرس تلگرامی mohammad_shafikhani @ مکاتبه نمایید . برای اعلام مشکل در سایت و نظرات و پیشنهادات خود با آدرس support@aviationarticles.ir مکاتبه فرمایید.
ایده راه اندازی پایگاه خبری aviationarticlesبه بهمن ۱۳۹7 برمی گردد. پایگاه خبری aviationarticlesبا هدف آگاه و حساس سازی شهروندان وعلاقه مندان و در دسترس بودن تمامی تحلیل ها ومطالب روز هوانوردی ایران و جهان در حوزه تخصصی هوانوردی آغاز به کار کرد.
پایگاهی که سعی دارد با بهره گیری از متخصصان با تجربه و مجرب صنعت هوانوردی ، مقالاتی نو ،جامع و مفید را دراختیارمخاطبان خود قراردهد.
تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به مهندس محمد شفیع خانی می باشد
© طراحی سایت و بهینه سازی : گروه طراحی سیرن