نویسنده: امیر ارسلان لک بالا
آیا تا به حال به انواع دسته بندی های هوانوردی فکر کرده اید؟ صنعت هوانوردی داری چه دسته بندی هایی است و هر کدام چه تعاریفی دارند و تفاوت هر دسته از هوانوردی با گونه های دیگر این صنعت در چیست؟
در این مقاله به انواع دسته بندی های هوانوردی و تعاریف هر یک به صورت جداگانه خواهیم پرداخت .
صنعت هوانوردی در یک دسته بندی کلی به سه دسته قابل طبقه بندی می باشد .
هوانوردی تجاری یا بازرگانی : شامل پرواز های برنامه ریزی شده است که غالبا توسط شرکت های هواپیمایی بزرگ( ایرلاین ها) در ایران و جهان مورد استفاده قرار می گیرد. شرکت هایی که وظیفه جابه جایی و انتقال مسافر را به صورت برنامه ریزی شده و معمولا در نقاطی که از نظر جغرافیایی از یکدیگر فاصله دارد بر عهده دارند و طول فرکانس پروازی بالایی دارند .
هوانوردی نظامی: تکلیف هوانوردی نظامی کاملا مشخص است. این بخش از هوانوردی مربوط به بخش نظامی و هواپیماهای جنگنده می باشد که برای مصارف دفاعی و امنیتی و نظامی کشورها مورد استفاده قرار می گیرد .
هوانوردی عمومی: هوانوردی عمومی شامل پروازهای برنامه ریزی نشده است و و ظیفه ی آن جابه جایی و انتقال بار و مسافر در محدوده های جغرافیای کوتاه تر از لحاظ مسافت نسبت به هوانوردی تجاری یا بازرگانی است . در واقع بر اساس آخرین تعریفی که سازمان جهانی هوانوردی غیر نظامی( ایکائو) از هوانوردی عمومی ارائه داده است ،هوانوردی عمومی شامل کلیه فعالیت های هوانوردی غیر نظامی به جز فعالیت ایرلاین ها می باشد . بر اساس قانون سازمان هواپیمایی کشوری و آیین نامه های شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران ، هواپیماهایی میتوانند در حوزه هوانوردی عمومی شرکت کنند که حداکثر وزن هواپیما در زمان برخاستن 8618 کیلوگرم و تعداد صندلی آن از 4 تا 19 صندلی باشد .
هوانوردی عمومی یکی از مهم ترین منابع درآمدی برای کشورها به شمار می رود به گونه ای که در برخی کشورهای توسعه یافته، بخش وسیعی از ناوگان هوایی غیر نظامی (سویل) متعلق به بخش خصوصی بوده و درصدی از تولید ناخالص ملی این کشورها از طریق این صنعت ایجاد می شود. در ایران نیز چند سالی است راه اندازی مراکز هوانوردی و توسعه این صنعت مورد توجه قرار گرفته است. یکی از حوزههای پربازده و روبه رشد در صنعت هوانوردی، بخش هوانوردی عمومی است که امروزه سهم قابل توجهی را در تامین نیازهای مربوط به حمل و نقل اشخاص و بعضا کالا در کشورهای پیشرفته و به ویژه در کشورهای در حال توسعه به خود اختصاص میدهد. هوانوردی عمومی شامل همه فعالیت های طراحی، ساخت، تعمیر و نگهداری، پرواز، فعالیت های صنعتی، آموزشی، پژوهشی، مشاوره ای، اجتماعی و فرهنگی مربوط به هواپیماهایی است که در خارج از حوزه هوانوردی نظامی و ایرلاین های دارای پروازهای از پیش برنامه ریزی شده و موسسات مجوز گیرنده حمل و نقل هوایی تجاری متعارف صورت می گیرد. بر اساس آمارهای موجود، هوانوردی عمومی یکی از مهم ترین منابع درآمدی برای کشورها به شمار می رود به گونه ای که در برخی کشورهای توسعه یافته، بخش وسیعی از ناوگان هوایی غیر نظامی (سویل) متعلق به بخش خصوصی بوده و درصدی از تولید ناخالص ملی این کشورها از طریق این صنعت ایجاد می شود. به عنوان نمونه در میان هواپیماهای غیر نظامی موجود در دنیا، بیشترین تعداد هواپیماها در بخش هوانوردی عمومی قرار دارد و از جمله در ایالات متحده آمریکا از بین 260 هزار فروند هواپیما، 240 هزار فروند هواپیما متعلق به این بخش و 20 هزار فروند متعلق به خطوط هوایی برنامه ریزی شده ( تجاری ) است. به عبارت دیگر در سطح جهان، میزان گسترش هوانوردی عمومی ۱۶ برابر هوانوردی برنامهریزی شده است، این یعنی تعداد هواپیماها، نیروی انسانی و خدمات مرتبط با هوانوردی عمومی بسیار بزرگتر از ایرلاینها و پروازهای برنامهریزی شده است یعنی در جهان به ازای هر یک هواپیمای ایرلاین، به طور میانگین ۱۶ هواپیمای بخش هوانوردی عمومی وجود دارد. رقمی که متاسفانه در کشور ما کاملا برعکس است و به ازای هر هواپیمای ایرلاین 7/0 هواپیمای هوانوردی عمومی موجود است .
نظر به پراکندگی و وسعت جغرافیایی برخی کشورها و محدودیت های موجود در بستر حمل و نقل زمینی، هوانوردی عمومی توانسته است با گذشت بیش از ۵ دهه از آغاز فعالیت های خود، فرصت مناسبی برای توسعه این حوزه در دنیا فراهم آورد. در حال حاضر چرخه طراحی، ساخت، تعمیر و نگهداری همچنین بهره برداری از هواپیماهای رده هوانوردی عمومی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان در اختیار بخش خصوصی است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، فعالیت های هوانوردی عمومی حتی در کشورهای کمونیستی نیز در حوزه اختیارات بخش خصوصی قرار داده شده است. نسبت فعالیت های مرتبط با حوزه هوانوردی عمومی بسته به پتانسیل های هر کشور متفاوت است ولی آنچه حائز اهمیت است اینکه بخش خصوصی متولی اصلی صنعت هوانوردی عمومی در بسیاری از کشورها به شمار می رود. در کشورهای ترکیه، امارات و کشورهای حاشیه خلیج فارس، بهره برداران خدمات هوانوردی عمومی غالبا بخش های کشاورزی، محیط زیست، تفریحی، ورزشی و... بوده که همگی جزو اپراتورهای خصوصی به شمار می روند. در بلوک شرق اروپا و کشورهایی همچون لهستان، جمهوری چک، لیتوانی، اسلوونی همچنین کشورهایی همچون آلمان، انگلیس، فرانسه، امریکا، برزیل و دیگر کشورهای امریکای جنوبی تمام تولیدکنندگان و بهره برداران خدمات هوانوردی عمومی را بخش خصوصی تشکیل می دهند. اما در ادامه به وضعیت هوانوردی عمومی در برخی از این کشورها می پردازیم.
برزیل: کشور برزیل یکی از موفق ترین کشورهای در حال توسعه در صنعت هوانوردی عمومی به شمار می رود که توانسته با اقداماتی نظیر تاسیس مراکز هوانوردی عمومی، صنعت هوانوردی این کشور را نهادینه کند و به عنوان دومین دارنده ناوگان هوانوردی عمومی در جهان شناخته شده همچنین باعث توسعه این صنعت و صنایع وابسته به آن در این کشور شود. با وجود کشور هایی همچون مکزیک، ونزوئلا، آرژانتین و شیلی، کشور برزیل بزرگ ترین سهم را در تجارت هوانوردی عمومی در امریکای مرکزی و امریکای لاتین در اختیار دارد.
هند: صنعت هوانوردی عمومی در کشور هند به واسطه مدیریت متمرکز و اجرای سیاست های کلان مندرج در برنامه توسعه هوانوردی این کشور توانسته در بین کشورهای در حال توسعه همانند چین از رشد قابل توجهی برخوردار باشد. هر چند در مقایسه با کشورهایی نظیر برزیل این رشد از سرعت کمتری برخوردار است. وزارت هوانوردی این کشور مسوولیت تدوین سیاست های کلان حوزه هوانوردی را برعهده دارد. تدوین این سیاست ها با کمک سازمان ها و اشخاص فعال در صنعت هوانوردی و دریافت نظرات و دیدگاه آنها در توسعه صنعت هوانوردی عمومی صورت می گیرد.
کانادا: یکی از پیش نیازها و زیرساخت های بسیار مهم در بخش هوانوردی عمومی، تمهیدات مربوط به امنیت پرواز است که می تواند عاملی تاثیرگذار بر رشد یا عدم رشد این صنعت باشد. کشور کانادا به عنوان یکی از فعال ترین کشورهای جهان در بخش هوانوردی عمومی به این زیرساخت حیاتی توجه ویژه داشته است اگرچه سازمان بین المللی هوانوردی(ایکائو) استانداردهای بخش هوانوردی عمومی را به اندازه بخش تجاری و مسافرتی تعیین نکرده است اما شماری از مهم ترین شرکای جهانی در حوزه هوانوردی عمومی نظیر امریکا، کانادا و اتحادیه اروپا با تدوین مقررات و قوانین بازدارنده ضمن کنترل دایم امور مرتبط، چابکی این صنعت را حفظ و آن را تقویت کرده اند. نکته قابل توجه درباره کانادا این است که وزارت ارتباطات و حمل و نقل این کشور، مسوولیت تدوین سیاست ها و راهکارهای توسعه صنعت هوانوردی عمومی را بر عهده دارد.
ایالات متحده امریکا: اقتصاد هوانوردی عمومی بخش مهمی از اقتصاد امریکا را تشکیل داده است. این بخش برای بیش از یک میلیون و سیصد هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرده است. گذشته از بخش هواپیماهای نظامی امریکا از مجموع ۲۶۰ هزار فروند هواپیمای غیرنظامی موجود در این کشور، حدود ۲۰ هزار فروند در بخش خطوط هوایی و مابقی ۲۴۰ هزار فروند در بخش هوانوردی عمومی فعال هستند. در این بخش بیش از ۱۹ هزار و هشتصد فرودگاه موجود است که ۵ هزار فرودگاه عمومی و مابقی خصوصی هستند.
حال با توجه به اینکه هر یک از دسته بندی هوانوردی را بررسی نمودیم و با کاربردها،تعاریف و تفاوت های آنها آشنا شدیم باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا هوانوردی عمومی رقیبی برای هوانوردی تجاری است ؟ و تعداد مسافران آن را کم خواهد کرد؟
باید به این سوال پاسخ داد که هوانوردی عمومی نه تنها رقیب و محدود کننده هوانوردی تجاری( ایرلاین) نخواهد بود بلکه کمک کننده و یاری دهنده آن نیز می باشد و میتواند مسافران را از مناطقجغرافیایی کم برخوردار برای ایرلاین ها به ماکز استان ها منتقل کند تا به واسطه هواپیماهای برگتر بین مراکزاستان هایی که از هم فاصله زیادی دارند جابه جا شوند .
نام و نام خانوادگی :
پست الکترونیک :
نظرات:
برای ارتباط با تحریریه سایت به آدرس تلگرامی mohammad_shafikhani@ مراجعه نمایید. به منظور تبلیغات در سایت با آدرس تلگرامی mohammad_shafikhani @ مکاتبه نمایید . برای اعلام مشکل در سایت و نظرات و پیشنهادات خود با آدرس support@aviationarticles.ir مکاتبه فرمایید.
ایده راه اندازی پایگاه خبری aviationarticlesبه بهمن ۱۳۹7 برمی گردد. پایگاه خبری aviationarticlesبا هدف آگاه و حساس سازی شهروندان وعلاقه مندان و در دسترس بودن تمامی تحلیل ها ومطالب روز هوانوردی ایران و جهان در حوزه تخصصی هوانوردی آغاز به کار کرد.
پایگاهی که سعی دارد با بهره گیری از متخصصان با تجربه و مجرب صنعت هوانوردی ، مقالاتی نو ،جامع و مفید را دراختیارمخاطبان خود قراردهد.
تمامی حقوق مادی و معنوی این وبسایت متعلق به مهندس محمد شفیع خانی می باشد
© طراحی سایت و بهینه سازی : گروه طراحی سیرن