سرویس خودکار اطلاعات ترمینال یا ATIS

نویسنده: محمد حسین خلیلی 

آیا میخواهید اطلاعات خود را به چالش بکشید؟

آیا تاکنون نام (سرویس‌ خودکار اطلاعات‌ ترمینال)یا به اختصار دستگاه ATIS را شنیده‌اید؟

آیا میدانید کاربرد این دستگاه‌ ‌ناوبری بسیار مهم چیست؟

در این مقاله میخواهیم درباره این دستگاه توضیحاتی را ارائه دهیم.

━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━

سرویس خودکار اطلاعات ترمینال یا ATIS،

به مخفف: Automatic Terminal Information Service))سیستمی است که به صورت مداوم اطلاعات هوانوردی ذخیره را در حوزه ترمینال‌های شلوغ پخش می‌‌کند.

ATISدر یک فرودگاه،معمولا با یک صدای خاص و خودکار ارائه می‌شود و این امر اجازه می‌دهد که کنترلر به‌جای آنکه وقتش را صرف ضبط صدا کند،سریعا اطلاعات جدیدATISرا تایپ کند.

خلبان‌ها  معمولا پیش از برقراری ارتباط با واحد کنترل محلی به یک فرستنده ATISگوش میدهند تا از شدت و ازدحام کار کنترلرها  کاسته شود. اطلاعات ذخیره شده این سیستم در بازه‌های مشخص یا زمانی که تغییرات خاصی در اطلاعات روی دهد، به روز میشود.

به هرکدام از این اطلاعات یک حروف الفبای ایکائو اختصاص داده میشود.

برای مثال(BRAVO):

این حرف الفبایی با هر بروزرسانی اطلاعات،تغییر میکند و به سمت انتهای حروف‌الفبا پیش میرود.

همچنین با هر وقفه۱۲ساعته یا بیشتر در سرویس دهی، مجددا از حرف اول یعنی آلفاAlfa))شروع میشود.

اطلاعاتی که دستگاهATISدر اختیار خلبانان میگذارد عبارتند از:

• اعلام‌ نام فرودگاه(Airport Name)
• اعلام زمان منتشر شدنATISبرای تشخیص اینکه آیاATISمورد نظر معتبر میباشد یا خیر
• اعلام جهت و سرعت باد((Wind Direction and speed
• اعلام وضعیت دید(Visibility)
• اعلام وضعیت(Runway Visual Range)  <- RVR
• اعلام وضعیت ابر‌ها،اعم از ارتفاع ابرها-نوع ابر و درصد پوشش آسمان از ابر
• اعلام وضعیت هوا مانند: وجود رعد‌وبرق-مِه-دود-باران رگباری(Showering Rain)-باران سبک(Light Rain)
• اعلام دمای هوا(Air Temperature)
• اعلام دمای نقطه شبنم(Dew Point Temperature)
• اعلام وضعیت فشار(Pressure State)
• اعلام وضعیت باند‌های فرودگاه‌ها (Runway) و تاکسی‌وِی‌ها (Taxiway)
• اعلام نکات خاص درباره فرودگاهی که در آن قرار دارید
• اظهارات احتیاطی
• هرگونه اطلاعات مربوط به NOTAMsمانندTFR
• تنظیمات ارتفاع سنج

اکنون در ابتدا خلبان فرکانسATISفرودگاه خود راset  میکند.

سپس، ATISخود را با حروف الفبای آوایی ایکائو معرفی میکند،زیرا دائما اطلاعات درحال تغییر هستند.

پس از ارتباط خلبان با واحد کنترل محلی،خلبان می‌بایست حرف الفبای مربوط به اطلاعاتATISدریافتی خود را به کنترلر اعلام کند تا کنترلر را از به روز بودن اطلاعات دریافتی مطمئن سازد.

_اطلاعاتATISچند مرتبه به‌روزرسانی می‌شود؟

اطلاعاتATISمعمولا طی ۱۰دقیقه آخر هرساعت به روز می‌شود. اگر هر قطعه مهم از اطلاعات تغییر کند،کنترل کننده می‌تواندATISرا در هر نقطه‌ای که لازم باشد به روز‌ کند. این امر به ویژه در صورت تغییر باد از جهت دیگری، تغییر مسیر باند یا ابزار مورد استفاده،از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین هنگامی که هوا مطابق قوانین اولیه پرواز بصریVFRبدتر شود نیز مفید خواهد بود.

_ATISدر برابرASOS/AWOS

پخش های ATISجزء اصلی فرودگاه های پر رفت و آمد است.

زمانی که اطلاعات مربوطه درATISضبط شده،کنترل‌کننده‌ها می‌بایست یک بار موارد را بیان کنند.ATISبار کاری کنترل کننده هارا کاهش میدهد و فرکانس رادیو را برای ارتباطات مهمتر آزاد می‌کند. این امر در فرودگاه‌های شلوغ بسیار حائز اهمیت است.

برای اطمینان از اینکه خلبانATISمربوطه را دریافت و درک کرده‌است،بایستی ساعت دریافت و پخش را با نامه‌ای از الفبای آوایی ایکائو مشخص،و کنترلر را از دریافت صحیح و کامل ATISآسوده خاطر سازد.

خلبانان باید در اولین تماس خود با برج‌کنترل، اطلاعات فعلی را اعلام کنند.

برای مثال:خلبان بایستی به برج کنترل اعلام کند که آنها اطلاعات آلفا((Alfaرا در اختیار دارند.

یک‌خلبان می‌بایست برج کنترل را از اینکه آنها به پخش ATISگوش داده‌اند مطلع سازد.

خلبانان در مکان های بدون کنترل،اغلب برای دریافت اطلاعات آب و هوا برASOSیاAWOSنظارت می‌کنند.

این دو مورد مربوط به انتقال صوت تولید شده توسط رایانه به طور مستقیم از حسگر‌های هوا در زمین است،

ASOSمخفف سیستم ردیابی خودکار در سطح میباشد،درحالی کهAWOSبه معنای سیستم ردیابی خودکار آب و هوا است.

بله آنها بسیار شبیه‌یکدیگر هستند.

هردوسیستمASOSوAWOSدر بیشتر فرودگاه‌ها نصب‌شده است.حتی در فرودگاه های مجهز به کنترل‌کننده؛

کنترلر ها اغلب اطلاعات هواشناسی خود را از ASOSیاAWOSدریافت می‌کنند.

اکثر فرودگاه‌های یک کشور خاص، دارای چارچوب و فرمتATIS یکسان با صدای یکسان میباشد.

برای‌مثال:همه اطلاعاتATISدر فرودگاه های بزرگ انگلستان مانند:

• Heathrow
• Edinburgh
• Bermingham
• Manchester
• Gatwick

یا حتی فرودگاه‌های کوچک‌تر مانند:

• Eastmidlands
• Newcastle

دارای فرمت مشابهی هستند که همه آنها با صدای یکسان ارائه میشوند.

(البته برخی از فرودگاه‌ها،اطلاعاتی ارائه می‌دهند که دیگران در داخل همان کشور ارائه نمی‌دهند.)

سیستمD_ATIS

فرودگاه‌های بزرگتر استفاده از سیستم های دیجیتال(D_ATIS)را آغازکرده‌اند. برای خلبانان،این بدان معنی است که اطلاعاتATISروی دستگاه های کابین آنها(Cockpit)دریافت میشود و آنها می‌توانند در صورت لزوم به آن مراجعه کنند.

بنابراین دیگر هیچ تلاشی برای شنیدن و پخش صدای مضحک و نوشتن اطلاعاتATISوجود ندارد.

سیستم‌های ATIS را به دو دسته Solid-State و PC-based می‌توان تقسیم کرد. سیستم‌های Solid-State ATIS دستگاه‌هایی هستند که از میکروکنترلرها بهره می‌برند و سنتز گفتار و پردازش داده‌ها را در یک قسمت اختصاصی تجهیزات، ثبت می‌کند.

_زمینه‌های فنی سیستمATIS

 درحالی که PC-ATISها بر پایه Hardware COTS هستند، مانند کامپیوترهای نصب شده معمولی و دارای کارتهایی صوتی با کارایی بالا.

بسیاری از فرودگاه‌ها از دیجیتال ATIS یا D-ATIS استفاده می‌کنند که به صورت متنی هستند؛یعنی اطلاعات پخش کننده‌‌ صدایATIS به صورت دیجیتال به متن تبدیل می‌شود؛ که با یک لینک داده شبیه ACARS قابل دسترسی است و روی نمایشگر الکترونیکی هواپیما نمایش داده می‌شود. D-ATIS به عنوان یک قسمت از سیستمهایی شبیه EFB یا FMS روی هواپیما ثبت می‌شود، که البته می‌تواند در هسته سیستم ATIS نیز باشد، یا یک سیستم مستقل در ارتباط با داده‌های voice ATIS و D-ATIS شناخته شود.

به طورکلی،

سیستم ATISیا(سرویس خودکار اطلاعات ترمینال) یکی از مهم‌ترین وپر‌کاربرد ترین دستگاه ناوبری برای دریافت اطلاعات دقیق پروازی میباشد.

این سیستم ‌بسیار مهم میتواند به خلبانان کمک کند تا مبدا،مسیر و مقصد پرواز خود را به طور دقیق بررسی کنند تا تمام خطرات احتمالی در‌ پرواز را پیش‌بینی کنند، تا مسافران پرواز را در صحت و سلامت کامل به مقصدشان  برسانند.

جالب است که‌بدانید،

حتی این سیستم میتواند تاثیر به‌سزایی در کیفیت و امنیت پرواز بگذار.