ایمنی ساخت یا Fail safe

نویسنده : امیر علی قدرتی 

آیا تا به حال با مفهوم fail safe آشنا شده اید ؟ آیا در خصوص مفهوم ایمنی هواپیما چیزی شنیده اید ؟ طراحان هواپیما چگونه این ایده را به اجرا در می آورند و عملی می کنند ؟ در این مقاله به تمامی این سوالات پاسخ خواهیم داد

Fail Safe چیست؟

مفهوم fail safe در کنترل و مهندسی به معنای برگشت دادن سیستم به حالتی مناسب و ایمن در صورت بروز خطا است. با داشتن سیستم fail safe، در صورت بروز خطا، بخش کنترل سیستم در حالتی قرار می‌گیرد که خطری برای افراد یا تجهیزات وجود نداشته باشد. در واقع، سیستم fail safe به عنوان یک سیستم محافظ ایمنی برای کنترل خطاهای غیرمنتظره در یک مجموعه استفاده می‌شود.به عبارت دیگر fail safe یک ایده در طراحی هواپیما هست که اگر قسمتی از هواپیما آسیب دید ، آن آسیب به دیگر جاهای هواپیما سرایت پیدا نکند .

طراحان هواپیما برای اجرایی کردن ایده ی fail safe از سه روش ذیل استفاده میکند که عبارتند از

انواع ایمنی شامل :

"Lood dropping structure"

"back up structure"

"redudant structure"

تعریف lood dropping structure : در این نوع طراحی اگر یک قطعه معیوب شود,خرابی توسط عضوی که در کنار ان است تحمل شده و اجازه نمی دهد تا خرابی به طور کامل ادامه یابد .اصطلاحا به این روش tear stopper گویند .

مانند: سیم های لبه ی لاستیک چرخ های هواپیما

تعریف back up structure : در این طراحی دو عضو با شکل و جنس و مقاومت یکسان کناره یکدیگر قرار می گیرد و هرگاه یکی از انها معیوب شود عضو دیگر کاره عضو اولی را انجام می دهد.

مانند: شیشه های دو جداره ی کابین خلبان و مسافران که یکی back up دیگری است ویا قطعه safety valve در سیستم pressuraize که back up قطعه ی out flow valve است .

تعریف redudant structure :در این نوع طراحی از تعدادی عضو(بیشتر از 2 عضو) برای ایجاده مقاومت بیشتر استفاده می شود تا در صورت شکستگی یا از کار افتادن یا  چند عضو,عضو های دیگر وظیفه ی عضوهای اسیب دیده را انجام دهند.

مانند : وجود چند چرخ در زیر یک شاسیه landingear .