بررسی ناوگان هوانوردی عمومی ایران

هوانوردی عمومی  توانسته است با گذشت بیش از پنج دهه از آغاز فعالیت های خود فرصت مناسبی برای توسعه این حوزه در دنیا فراهم آورد به طوری که هوانوردی عمومی ۱۶ برابر ناوگان ایرلان های دنیا است و خود مولد کسب و کارهای کوچک در صنعت هوانوردی و رونق بخش اقتصادی آن است . نسبت فعالیت های مرتبط با حوزه هوانوردی عمومی بسته به پتانسیل‌های هر کشور متفاوت است ولی آنچه حائز اهمیت است این است که بخش خصوصی متولی اصلی صنعت هوانوردی عمومی در بسیاری از کشورهای جهان به شمار می رود . در کشورهای ترکیه ، امارات ، کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای بلوک شرق اروپا ، همچون لهستان ، جمهوری‌چک،  لیتوانی،  استونی و همچنین کشورهایی همچون آلمان،  فرانسه، انگلیس،  آمریکا و برزیل بهره‌برداران خدمات هوانوردی عمومی غالباً بخش های کشاورزی،  محیط زیست ، تفریحی ، ورزشی و  تاکسی هوایی و.... بوده که همگی جزو اپراتورهای خصوصی به شمار می روند.

 با توجه به پتانسیل زیاد صنعت هوانوردی عمومی از نظر اقتصادی اجتماعی و استراتژیک برای کشورمان و تاکید سازمان هواپیمایی کشوری ، کارشناسان و شورای عالی هواپیمایی در جهت راه اندازی تاکسی هوایی در آسمان کشور و تقویت هوانوردی عمومی در ایران در این مطلب به بررسی وضعیت ناوگان هوانوردی عمومی ایران خواهیم پرداخت .در حال حاظر در حدود ۲۰۰ فروند هواپیمای سبک اسپورت و فوق سبک در کشور فعال بوده که غالباً متعلق به بخش خصوصی می باشد . برای تعیین تعداد هواپیماهای مورد نیاز در هوانوردی عمومی کشور ، حوزه‌های دیگری که نیاز به خدمات هوانوردی عمومی دارند باید مورد بررسی قرار گیرند  تا میزان نیاز هر یک مشخص  شود .حوزه های مورد نظر عبارتند از تربیت خلبانان مورد نیاز ، خطوط هواپیمایی منطقه‌ای (درون استانی ) ، خدمات تاکسی هوایی .

اما بر اساس میانگین جهانی در کشورهای پیشرفته به ازای هر هواپیمای تجاری باید ۲۰ فروند هواپیما در هوانوردی عمومی وجود داشته باشد که متاسفانه این نسبت در کشورهایی همچون ایران هفت دهم  است. تا کسی هوایی که یکی از ارکان مهم در هوانوردی عمومی به شمار می رود جزو خطوط هواپیمایی منطقه‌ای (درون استانی)  قرار می گیرد. اصولاً برای پروازهای منطقه‌ای به علت مسافت کم،  هواپیما های ۵ تا حداکثر ۱۹ نفره مورد استفاده قرار می گیرد و با مطالعات انجام گرفته در خصوص فرودگاه های داخل استانی و شرایط صنعتی _ گردشگری هر استان در کشورمان ،تعداد هواپیماهای مورد نیاز برای ایجاد خطوط هوایی منطقه‌ای به شرح زیر تخمین زده می شود( تعداد هر هواپیما برای هر استان به ازای هواپیمای ۱۹ نفره محاسبه شده است).

1-آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل :2

2-اصفهان، یزد : 1

3-ایلام و چهارمحال بختیاری : 1

4-بوشهر : 1

5- تهران، کرج، قم، قزوین،زنجان، مرکزی، سمنان:4

6- خراسان رضوی ، شمالی ، جنوبی و گرگان: 3

7-خوزستان : 2

8-سیستان و بلوچستان : 1

9- فارس : 2

10- کرمان : 1

11-کرمانشاه ، کردستان و همدان : 2

12- مازندران و گیلان : 1

13- هرمزگان : 2

بر اساس این آمار همانطور که ملاحظه می فرمایید تمام استان های کشور دارای پتانسیل و استعداد بالقوه جهت تاسیس تاکسی هوایی دارند به خصوص استان هایی مانند فارس ، خراسان رضوی،  شمالی و جنوبی،  خوزستان و آذربایجان شرقی و غربی.

 ساعت پروازی متوسط سالیانه هواپیماهای فوق ۱۵۰۰ ساعت است . بنابراین سالیانه ۳۴۵۰۰ ساعت‌پرواز انجام می‌گیرد و تعداد خلبان و کمک‌خلبان مورد نیاز با احتساب هزار ساعت پرواز مجاز خلبانان و اگر برای هر مجموعه دو نفر ذخیره در نظر گرفته شود ، مجموعاً ۱۱۵ نفر خلبان و کمک خلبان در این بخش مورد نیاز است.  با نگاهی به کشورهای پیشرفته در زمینه هوانوردی عمومی بر اساس آمار انتشار شده توسط اداره فدرال هوانوردی ایلات متحده آمریکا تعداد ایده آل هواپیماها در حوزه هوانوردی عمومی به ازای هر یک میلیون نفر به شرح زیر است:

1. آمریکا : 503 هواپیما به ازای هر یک میلیون نفر
2. استرالیا : 405 هواپیما به ازای هر یک میلیون نفر
3. انگلیس : 145 هواپیما به ازای هر یک میلیون نفر
4. برزیل : 68 هواپیما به ازای هر یک میلیون نفر

براساس مرکز آمار ایران جمعیت شهر نشین ایران در سال 1385 بالغ بر 48 میلیون نفر اعلام کرده است که با احتساب  1/6 درصد افزایش جمعیت این رقم در سال 1404 به عددی بین 60 تا 65 میلیون نفر خواهد رسید . لذا در سال 1404 ما در کشور تقریبا به 8100 خلبان در هوانوردی عمومی و دو هزار هواپیمای فوق سبک نیازمند خواهیم بود تا بتوانیم به اهداف خود در صنعت هوانوردی به واسطه هوانوردی عمومی یعنی رونق بخش اقتصادی و ایجاد اشتغال در صنعت هوایی برسیم .هوانوردی عمومی تنها راه توسعه ناوگان هوایی کشور در سایز ها و مدل های دیگر است که در شرایط کنونی تامین آن از ناوگان هوانوردی تجاری ساده تر و به صرفه تر و دردسترس تر خواهد بود .