سیستم روشنایی اضطراری در هواپیما

   نویسنده :نازنین زینب فولادفر

سیستم روشنایی اضطراری در هواپیما چیست؟

چرا نیاز به روشنایی اضطراری در هواپیما داریم؟

آیا سیستم روشنایی اضطراری در هواپیما توسط خدمه کنترل می شود؟

روشنایی  اضطراری در هواپیما چه رنگی هستند؟

تابحال به این فکر کرده اید در مواقع اضطراری درون هواپیما، مسافران و خدمه چگونه مسیر خروج را پیدا می کنند؟ در این مقاله به پاسخ این سوالات می‌پردازیم.

1. تاریخچه

تاریخچه روشنایی اضطراری در هواپیما به تدریج از اوایل قرن 20 آغاز شد. در ابتدا، توجه چندانی به ایمنی در شرایط اضطراری در هواپیماها نمی‌شد. اما پس از وقوع حوادث مختلف در دهه‌های 1930 و 1940، اولین سیستم‌های روشنایی اضطراری ابتدایی، معرفی شدند. در دهه‌های 1950 و 1960، پس از افزایش حوادث پروازی، این سیستم‌ها به طور گسترده‌تر برای هدایت مسافران به خروجی‌های اضطراری توسعه یافت. در دهه‌های 1970 و 1980، استانداردهای ایمنی هوایی بهبود یافت و چراغ‌های اضطراری به عنوان جزئی جدایی‌ناپذیر از سیستم‌های ایمنی هواپیماها شناخته شدند.

1. سیستم روشنایی اضطراری ((Emergency lighting system

سیستم روشنایی اضطراری هواپیما مجموعه‌ای از چراغ‌ها و تجهیزات است که در مواقع بحرانی یا قطع برق در هواپیما فعال می‌شود تا به مسافران و خدمه کمک کند تا مسیرهای خروج اضطراری را شناسایی کنند. این سیستم شامل چراغ‌هایی است که مسیرهای فرار، درب‌های اضطراری، و سایر نقاط کلیدی را روشن می‌کنند تا مسافران در شرایط کم‌نور یا تاریکی بتوانند به راحتی هواپیما را ترک کنند.

1. هدف از روشنایی اضطراری

هدف از سیستم نور اضطراری (Emergency Lighting System) در هواپیما تأمین نور در شرایط اضطراری است که به مسافران و خدمه کمک می‌کند تا در صورت وقوع حادثه یا نقص فنی، بتوانند به راحتی مسیرهای خروجی و مناطق امن را پیدا کنند. این سیستم معمولاً در مواقعی که برق اصلی قطع می‌شود یا در شرایطی که شرایط محیطی کم نور هستند، فعال می‌شود و تضمین می‌کند که مسافران بتوانند به طور ایمن از هواپیما خارج شوند. این سیستم شامل چراغ‌های اضطراری در راهروها، درهای خروج، و مناطق حیاتی دیگر است که در مواقع نیاز، روشن می‌شود.

1. ویژگی‌های اصلی این سیستم‌ها

عملکرد خودکار: چراغ‌ها به محض قطع برق یا در مواقع اضطراری روشن می‌شوند.

 مسیرنمایی خروج: چراغ‌ها به طور خاص برای هدایت مسافران به درب‌های خروج طراحی شده‌اند.

 استقلال از برق اصلی: چراغ‌های اضطراری معمولاً از باتری‌های ذخیره انرژی تغذیه می‌کنند تا در شرایط قطع برق نیز کار کنند.

این سیستم به ایمنی بیشتر مسافران در شرایط اضطراری کمک می‌کند و در بسیاری از کشورها، طبق قوانین ایمنی هوایی، نصب آن الزامی است.

1. انواع سیستم روشنایی اضطراری

سیستم نور اضطراری داخلی (Emergency Interior Lighting):

این سیستم برای روشنایی داخل کابین هواپیما در مواقع اضطراری استفاده می‌شود. نورهای اضطراری داخلی شامل لامپ‌هایی هستند که معمولاً در اطراف مسیرهای خروجی، راهروها، و بالای صندلی‌ها قرار دارند. این نورها به مسافران کمک می‌کنند تا در صورت بروز شرایط اضطراری، مسیر خروج را پیدا کنند.

سیستم نور اضطراری مسیر خروج (Exit Path Lighting):

این نوع سیستم، نورهایی است که بر روی مسیرهای خروجی و اطراف درهای خروجی نصب می‌شود. این نورها به مسافران کمک می‌کنند تا در شرایط اضطراری، سریعاً مسیر خروج را شناسایی کرده و به سرعت از هواپیما خارج شوند. این نورها معمولاً در شرایط تاریکی یا دود شدید روشن می‌شوند.

سیستم نور اضطراری خروج اضطراری (Emergency Exit Sign Lighting):

این نورها بر روی درهای خروج نصب می‌شوند و معمولاً شامل علامت‌های EXIT به همراه نورپردازی هستند تا در مواقع اضطراری، خروجی‌ها به وضوح برای مسافران مشخص باشد.

سیستم نور اضطراری برای مواقع سیگنال‌دهی و راهنمایی (Emergency Sign and Indicator Lighting):

این سیستم‌ها برای نمایش علائم یا نشانه‌های اضطراری مانند "نقشه‌های خروج"، "موقعیت تجهیزات اضطراری" یا "جهت حرکت" استفاده می‌شوند. این علائم معمولاً در مناطق مختلف کابین، بالای صندلی‌ها و در نزدیکی درها قرار دارند تا مسافران را در مسیر خروج راهنمایی کنند.

نور اضطراری آستانه درب (Door Frame Lighting):

در مواقع اضطراری، برخی از درهای هواپیما دارای سیستم نور ویژه‌ای هستند که به منظور نمایش محل درب و کمک به مسافران برای شناسایی آن‌ها در شرایط ناچیز یا بدون نور، به‌ویژه در نزدیکی درب‌های خروج اضطراری، روشن می‌شوند.

این سیستم‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت قطع برق اصلی یا بروز هر نوع مشکلی، بتوانند روشنایی مورد نیاز را در داخل هواپیما تأمین کنند تا ایمنی مسافران تضمین شود.

به این نکته باید توجه کرد که در فرود اضطراری شبانه، وقتی خدمه و مسافران آماده حرکت می شوند باید نور درون کابین درحالت Dim و یا تاریک قرار بگیرد و نور های اضطراری روشن شوند، تا مسافران و خدمه بصورت واضح بتوانند مسیر اضطراری را تشخيص دهند.

1. مزایای سیستم روشنایی اضطراری هواپیما

افزایش ایمنی مسافران:

در مواقع اضطراری مانند آتش‌سوزی، قطع برق یا مشکلات دیگر، روشنایی اضطراری به مسافران کمک می‌کند تا به راحتی مسیر خروج را پیدا کنند و از هواپیما خارج شوند.

راهنمایی دقیق مسیرهای خروج:

 روشنایی اضطراری معمولاً در مسیرهای خروجی و درب‌ها نصب می‌شود، که مسافران را به سمت خروجی‌ها هدایت می‌کند.

کارکرد خودکار:

این سیستم معمولاً به‌صورت خودکار فعال می‌شود و حتی در صورت قطع برق اصلی، روشنایی اضطراری همچنان فعال باقی می‌ماند.

کمک به خدمه پرواز:

سیستم روشنایی اضطراری به خدمه پرواز اجازه می‌دهد تا در شرایط بحرانی بدون نگرانی از عدم دید، کارهای ضروری را انجام دهند.

سهولت در استفاده:

 این سیستم به‌طور خاص به‌گونه‌ای طراحی شده است که حتی افراد کم‌توان یا مسن نیز می‌توانند از آن به راحتی استفاده کنند.

1. معایب سیستم روشنایی اضطراری هواپیما

مصرف انرژی:

 اگرچه سیستم روشنایی اضطراری معمولاً به‌طور خودکار فعال می‌شود، اما این سیستم در برخی مواقع ممکن است انرژی اضافی مصرف کند که برای سیستم‌های دیگر هواپیما مفید نباشد.

محدودیت عمر باتری:

 روشنایی اضطراری معمولاً به باتری‌های داخلی متکی است. در صورتی که باتری‌ها به‌طور منظم تعویض نشوند، ممکن است کارایی خود را از دست بدهند.

محدود بودن در برابر شرایط خاص:

 در برخی مواقع، سیستم روشنایی اضطراری ممکن است نتواند در شرایط خاص مثل آتش‌سوزی شدید یا نقص‌های فنی گسترده به‌درستی عمل کند.

 پوشش ناکافی در برخی هواپیماها:

در برخی هواپیماها، سیستم روشنایی اضطراری ممکن است پوشش کامل مسیرهای خروجی را نداشته باشد که می‌تواند در شرایط اضطراری مشکل‌ساز باشد.

هزینه نصب و نگهداری:

هزینه نصب، تست، و نگهداری سیستم روشنایی اضطراری می‌تواند بالا باشد و نیازمند توجه و صرف وقت و هزینه اضافی باشد.

در مجموع، سیستم روشنایی اضطراری برای اطمینان از ایمنی مسافران و خدمه پرواز بسیار حیاتی است، اما نیازمند مراقبت و بررسی منظم برای تضمین کارکرد صحیح است. سیستم نور اضطراری در هواپیما یک ویژگی حیاتی است که برای تأمین روشنایی در مواقع اضطراری طراحی شده است. این سیستم به مسافران و خدمه پرواز کمک می‌کند تا در صورت قطع برق یا وقوع شرایط بحرانی، مسیرهای خروجی را به‌راحتی شناسایی کرده و هواپیما را سریعاً تخلیه کنند. با افزایش ایمنی، کاهش خطر آسیب‌دیدگی و سردرگمی، این سیستم نقش حیاتی در نجات جان افراد دارد. در صورت نبود این سیستم، مسافران ممکن است در شرایط بحرانی دچار آسیب شوند یا از خروج اضطراری بازمانند. بنابراین، وجود نور اضطراری برای حفظ ایمنی و تسریع در واکنش‌ها در مواقع اضطراری ضروری است.