سوخو 47

   نویسنده : دارا تراول 

آیا می توان هواپیمایی را با بال رو به جلو ساخت؟ آیا فناوری های امروزه این امکان را فراهم می کنند؟ در ادامه به پاسخ دادن به این سوالات می پردازیم.

معرفی

سوخو 47 (Cy-47) مشهور به برکوت به معنی «عقاب طلایی»، یک هواپیمای جنگنده زبرصوت روسی با بال‌های رو به جلو و ساخت شرکت سوخو است. تنها نمونه هواپیمای سوخو-۴۷ تولید شده، به عنوان اثباتگر تکنولوژی‌های پیشرفته انجام وظیفه می‌نماید و ساخت دومین نمونه آزمایشی این هواپیما نیز کنار گذاشته شد. فناوری‌های تازه‌ای که برای نخستین بار در سوخو-۴۷ بکار رفت، در توسعه برنامه جنگنده نسل پنجم روسیه استفاده شده‌است.

ریشه بال رو به جلو در روسیه ،حتی به پیش از جنگ جهانی دوم برمی گردد که روس ها روی چنین طرحی کار می کردند. در دهه 1970 آزمایشاتی نشان داد چنین بال هایی با چالاکی بالا از جمله در ارتفاع پایین به همراه دارد و در سال 1983 نیروی هوایی شوروی خواهان ساخت یک پرنده آزمایشی با چنین بالی برای براورد پیچیدگی ها و کارایی طرحی با بال رو به جلو شد. طرح جدید اس 37 نام گرفت که با فروپاشی شوروی نیز برای مدتی رها شد. سوخو در دهه 1990 این طرح را ادامه داد تا اینکه نخستین نمونه در 25 سپتامبر سال 1997 اولین پرواز خود را انجام داد.

تا پایان سال 1997 چندین پرواز انجام داد ولی دچار مشکلاتی در زمینه لرزش زیاد شد و برای چندین ماه زمین گیر شد تا اصلاحاتی روی آن انجام شود. تا میانه سال 1999 این پیش نمونه 19 پرواز انجام داد و نشان داد از نظر چالاکی، کارایی فوق العاده بالایی دارد به صورتی که فرمانده وقت نیروی هوایی روسیه گفت این پرنده از F22 و یا هر جنگنده دیگر غربی چالاک تر است و به صورت کلی ویژگی های پروازی از خود نشان می دهد که تا آن دوران دیده نشده بود. در سال 2001 میلادی پرنده جدید با نام سوخو 47 معرفی شد و تلاش شد که این پرنده توسط نیروی هوایی روسیه به عنوان یک نسل پنجم به خدمت گرفته شود ولی در همان سال برنامه پاکفا T50 در روسیه بر اساس سوخو 27 کلیک خورد و از این رو سوخو تنها تلاش کرد تا سوخو 47 را به عنوان یک نمونه ارزانتر و مکمل جنگنده پاکفا به نیروی هوایی پیشنهاد کند ولی در نهایت نیروی هوایی تمرکز خود را روی سوخو 35 بجای همان نسخه ارزانتر و کامل تر گذاشت.

در سال 2002 رسنا اعلام شد که سوخو 47 به عنوان یک اثبات گر فناوری در زمینه مواد کامپوزیت و سامانه هدایت دیجیتال با سیم برای تکمیل پروژه هایی چون سوخو 35 و پاکفا به کار خواهد رفت اگرچه تا چند سال همچنان سوخو امید داشت که این پرنده را تولید کند.

طراحی

سوخو-۴۷ از نظر اندازه‌ها، بسیار به طرح جنگنده‌های بزرگ ساخت سوخو نظیر سوخو-۳۵ شباهت دارد. به منظور کاهش هزینه‌های طراحی، قسمت جلویی بدنه، دم و ارابه‌های فرود سوخو-۴۷، از جنگنده‌های خانواده سوخو-۲۷ قرض گرفته شده‌است. با این حال، در طراحی هواپیما، به کاهش اثر ایجاد شده روی صفحه رادار توجه شده‌است. برای رسیدن به این هدف، از مواد جذب‌کننده اشعه رادار، محفظه درونی نصب جنگ‌افزار و فضایی جداگانه ویژه نصب یک رادار پیشرفته استفاده شده‌است. با وجود آنکه طرح هواپیمای گرومن-ایکس-۲۹ آمریکایی، یک جنگنده مفهومی و تحقیقاتی در دهه ۱۹۸۰ به‌شمار می‌رفت، سوخو-۴۷ با اندازه‌ای برابر دو برابر ایکس-۲۹، در قیاس با رقیب آمریکایی خود، بسیار به یک جنگنده رزمی و عملیاتی شباهت نزدیک پیدا می‌کند.

به منظور رفع مشکل پیچش حول محور افقی (wing-twisting) در بالهای رو به جلو، در ساخت بالهای سوخو-۴۷، به‌طور گسترده و با دقت فراوان از مواد کامپوزیت استفاده شده‌است تا به هنگام انجام مانورهای سنگین یا پرواز در زاویه‌های بالا، ساختمان بال به هنگام پیچش، مقاومت کافی از خود نشان دهد و الگوی آیرودینامیکی را خود حفظ نماید. با توجه به مساحت زیاد بالها در سوخو-۴۷، در این هواپیما می‌توان سیستم تا شدن برای بالها تعبیه نمود تا هواپیما درون آشیانه‌های نیروی هوایی روسیه قابل جای‌گیری باشد. همانند نمونه پیشین یعنی سوخو-۳۷، سوخو-۴۷ به دلیل بهره‌مندی از یک جفت پیش‌دم، در طبقه‌بندی هواپیماهای سه‌باله (triplane) قرار می‌گیرد. موضوع جالبتر اینکه در قسمت دوّم سوخو-۴۷، دو زائده تیرک‌مانند غیرهم‌اندازه تعبیه شده‌است که در یکی رادار عقب‌نگر و در دیگری چتر ترمز تعبیه می‌شود.

بدنه و ویژگی های آن

سوخو 47 یک جت دو موتوره با دو سکان عمودی است که به نوعی از خانواده سوخو 27 به حساب می آید.

بدنه سوخو 47 ترکیبی از آلومینیوم و تیتانیوم و در برخی موارد مواد ترکیبی است و دارای بال هایی با زاویه منفی رو به جلو با زاویه 70 درجه بوده که نیروی بالابرندگی بسیار خوبی تولید می کند تا آنجایی که باند مورد نیاز برای برخاست برکوت 40% کمتر از سوخو 27 بوده و طول باند برای فرود نیز کاهش یافته است. شکل بال در کنترل زاویه حمله بسیار موثر بود و برکوت طی مانور های انجام شده حتی به زاویه حمله 120 درجه بدون از دست دادن کنترل خود رسید که این رقم برای اکثر جت ها زیر 30% است. عملا در صورت عملیاتی بودن این جنگنده می توان به عنوان یک هواپیمای شکاری با توان فوق العاده ای در رزم هوایی داگ فایت اشاره کرد زیرا می توانست به سرعت دماغه را به طرف هدف برگرداند بدون اینکه مانور خاصی داده باشد.

در برخی نقاط سطوح شیب دار سوخو 47 برای اولین بار روس ها از مواد جاذب امواج رادار استفاده کردند. این یک آزمون بزرک و تجربه ارزنده بود زیرا روس ها این چنین متوجه شدند تا چه اندازه می توان با پوشش تنها برخی نقاط بدنه بدون استفاده گسترده از مواد جاذب و یا شکل هندسی، سطح مقطعی را کاهش داد که این آزمایش بیشتر بعد ها در سوخو 34 به کار آمد. همچنین در سوخو 47 برای اولین بار تلاش شد تا در درون ورودی هوا با اصلاحاتی و تغییر سطح درون ورودی، تیغه فن موتور را مخفی کنند تا امواج رادار با ورود به درون ورودی هوا و برخورد به تیغه ها بازگشت نداشته باشد. همچنین در تلاشی دیگر خروجی موتور کوتاه تر شد و برای اولین بار تلاش در استفاده از سرامیک برای جذب گرما و کاهش امواج فروسرخ ارسال شد تا گرمای کمتری ایجاد شود.

موتور ها

سوخو 47 از دو دستگاه موتور توربوفن Aviadvigatel D-30F11 بهره می برد. این موتور دارای قدرت 18700 پوند بدون پس سوز و 32000 پوند با پس سوز است. این هواپیما با وجود این موتور دیواره صوتی را نیز شکست و به صورت عملی به سرعت 1.6 ماخ نیز رسید ولی فراتر از آن نرفت.

کابین

کابین این جنگنده دارای دو نمایشگر رنگی چند کاره و یک اچ یو دی است و البته یک نمایشگر قابل برنامه ریزی نیز در کنار دسته گاز وجود دارد.

محفظه ها و دهلیزها

سوخو 47 در دو طرف دو خروجی موتور دارای دو محفظه مخروطی شکل است که البته یکی از دیگری کتاه تر است. این دو محفظه شبیه جایگاه چتر ترمز در میانه دو خروجی هوای سوخو 27 است. محفظه سمت راست که در کنار موتور سمت راست قرار گرفته است و کوتاه تر است محل قرار گیری آنتن رادار دید عقب است. البته همانطور که گفته شد سوخو 47 هرگز تست تسحیلاتی نداشت ولی می شد انواع رادار های موجود روس را روی آن نصب کرد.

سوخو 47 دارای دو دهلیز با درب های جمع شونده در زیر بدنه میان دو بال است. این دهلیز برای حمل سلاح کاربرد داشت و دست کم تا جایی که مشخص شده است تنها جایگاه حمل سلاح سوخو 47 بوده و این پرنده زیر بال هیچ سلاحی حمل نمی کند. این پرنده روی کاغذ می توانست تا 6 موشک R77 یعنی سه موشک در هر دهلیز را حمل کند ولی این پرنده هرگز سلاحی را شلیک نکرد.

مشخصات

طول هواپیما : 15.16 متر

ارتفاع هواپیما : 6.3 متر

وزن خالی : 16375

بیشترین وزن برخاستن : 35 تن

موتور : توربوفن Aviadvigatel D-30F11

بیشترین سرعت : 1.6 ماخ

برد انتقالی : 3300 کیلومتر

سقف پرواز : 18000 متر