دکمه های داخل کابین خلبان

نویسنده: امیر حسین پرهیزگاری 

آیا تا به حال داخل کاببن خلبان را دیده اید و  آیا این سوال برای شما پیش آمده  است که این همه دکمه و سوئیچ ، چه کاربردی را برای خلبانان  دارد ؟ برای جواب به سوال هایی که برایتان پیش آمده به مطلب زیر توجه کنید:

اول به مطالبی راجب به کابین خلبان میپردازیم:

اتاقک خلبان،کابین خلبان یا کاکپیت(cockpit)اتاقکی است که معمولا در قسمت جلوی هواپیما قرار گرفته است و هواپیما به وسیله خلبان در آن کنترل می‌شود.شاید خیلی کمتر از دیگر اصطلاحات،واژه کاکپیت خلبان به گوش شما خورده باشد.در واقع واژه کاکپیت از واژه ای اصلی این اصطلاح در زبان انگلیسی گرفته شده است اگر بخواهیم به ریشه شکل گیری این واژه بپردازیم، از اواخر قرن ۱۶ میلادی، واژه ی Cockpit در زبان انگلیسی به وجود آمد که از ترکیب دو واژه cock + pit تشکیل شده است. شاید معنی این ترکیب واژه ها در ابتدا برای شما نامانوس بیاید زیرا در واقع این واژه در آن زمان به چاله ‌ای گفته می ‌شد که خروس جنگی‌ ها را در آن به جان هم می ‌انداختند و جدال آن ها را تماشا می کردند. اما همانطور که برایتان روشن است، این اصطلاح در ادامه به معنای جنگ خروس جنگی ها کارش را ادامه نداد زیرا در سال ۱۹۱۴ میلادی اصطلاح Cockpit برای اصطلاحات هواپیمایی به کار برده شد.

کابین دارای خلبان دارای شش نشان گر اصلی می‌باشد که به آن ها فلایت اینسترومنت(flight instrument) گویند که شامل 

1:air speed indicator :

سرعت سنج که دارای سه رنگ سفید،سبز،زرد می‌باشد و سرعت را به خلبان نشان می‌دهد 

2:attitude indicator:

وضعیت زاویه پرواز را به خلبان نشان می‌دهد 

3:Altimeter indicator :

ارتفاع سنج هست که ارتفا را نسبت به سطح دریا نشان می‌دهد 

4:turn coordinator 

استفاده می‌شود برای گردش درست و استاندارد 

5:heading indicator 

6:vsi(vertical speed indicator )

و در ادامه مطلب میپردازیم به سیستم اتوپایلوت (auto pilot):قبل ترها هواپیماها دارای سیستمی آنالوگ بودند ولی هواپیماهای مدرن بسیار پیچیده می باشند و برای کنترل نمودن آن ها، خلبان پرواز باید حتما از کامپیوتر کمک بگیرد. کامپیوتر به صورت خود کار تجهیزات هواپیما را در طول پرواز چک می کند تا از درستی دکمه های کابین خلبان مطمئن شود آن ها به درستی کار می کنند.

این نکته گفتنی است که سیستم ها و دکمه های مرتبط با اتو پایلوت (Auto Pilot) برای کنترل نمودن خود کار هواپیما در مسیرهای طولانی به کار می روند. در این صورت خلبان تنها بر مسیر حرکت نظارت می کند تا از درست بودن نحوه پرواز اطمینان حاصل نماید.

برخی از دکمه های هواپیما عبارتند از: قطب نمای رادیویی، استارت موتور، قطب نمای مغناطیسی یدکی، EADI، نشانگر سرعت هوا، اهرم باز و بسته کردن چرخ، صفحه نمایش سیستم های موتوری، اهرم تنظیم نیروی پیشران موتور، ترمز پارک کردن، رادیوی VHF، نشانگر آتش موتور و از کار انداختن آن، اهرم کنترل فلاپ ها و ارتفاع سنج می باشد. دکمه های کابین خلبان بسیار زیاد هستند و این ها تنها نمونه هایی از آن ها می باشد اما به طور مثال؛ وظیفه ی نشانگر سرعت هوا این است که سرعت بر حسب نات (knot) و ماخ را نشان می دهد. به این نشانگر، ASI نیز می گویند و هر نات برابر با ۱۵/۱ مایل بر ساعت می باشد.وظیفه ی ارتفاع سنج نیز این است که ارتفاع از سطح دریا را نشان می دهد و این کار را با اندازه گیری فشار هوای بیرون انجام می دهد. ارتفاع سنج ارتفاع را بر حسب پا (feet) نشان می دهد. به این نشانگر،EADI نیز می گویند و از وظایفش این است که زاویه ی هواپیما نسبت به سطح افق را نیز نشان می دهد.

اگر در خاطرتان باشد، کمی بالاتر در همین متن گفتیم که در میان دکمه های کابین خلبان چند دکمه نیز هست که هر خلبانی قبل از پروازش آرزو می کند که هیچ وقت از آن دکمه ها استفاده نکند. این کلیدها عبارتند از: دستگیره ی آتش، دکمه ی فرود در آب، دکمه ی فرستنده ی کد ۷۵۰۰، کلید اکسیژن مسافر و دستگیره ی دنده ی اضطراری. کشیدن دستگیره ی آتش به این معناست که آتش سوزی در یکی از موتورهای هواپیما رخ داده است.

در ادامه مطلب میپردازیم به دکمه ها و اهرم های اظطراری:

کشیدن این دستگیره جریان سوخت را به موتور هواپیما متوقف می کند و بنابراین منبع آتش سوزی را خاموش می کند. یک آتش سوزی در موتور هواپیما در صورت انتقال به کابین مستعد تبدیل شدن به آتشی مهیب را داراست. دکمه ی فرود در آب در بین دکمه های کابین خلبان هم زمانی فشرده می شود که خلبان در یک موقعیت اضطراری مجبور می شود هواپیما را در آب فرود بیاورد.

این سوییچ تمامی دریچه های باز ورود هوا به داخل کابین هواپیما را می بندد و به فرود هواپیما کمک می کند. در این صورت هواپیما مدت زمان بیشتری می تواند به حالت شناور بماند. با این حال نمی تواند مانع غرق شدن هواپیما شود. دکمه ی فرستنده ی کد ۷۵۰۰ در بین دکمه های کابین خلبان نیز نشان می دهد که هواپیما در حال ربوده شدن است. ارسال این کد مرکز کنترل را از وضعیت هواپیما آگاه می کند.

مهم ترین بخش در یک کابین سیستم ابزار الکتریکی پرواز یا EFIS است که اطلاعات شرایط هواپیما در حین پرواز و ادامه پرواز را به خلبان نشان می‌دهد.

آیا به تمام دکمه های یک کابین خلبان نیاز داریم؟

بله حتی اگر از تمام آن ها هم استفاده نکنیم باز هدفی برای هر یک از آن ها در نظر گرفته شده است.