چگونگی نامگذاری هواپیماهای جنگنده

نویسنده: امیر عباس کمالی 

آیا تا به حال به نامگذاری هواپیماهای جنگنده توجه کرده اید؟ و علت این نامگذاری ها را علی الخصوص برای هواپیماهای جنگنده آمریکایی ، روسی و بریتانیایی را می دانید؟ در این مقاله به علت این نامگذاری ها خواهیم پرداخت .

هواگردهای آمریکایی:

در هواگرد های نظامی ساخت آمریکا معمولا روش نامگذاری آنها بر این اساس است  که نام کارخانه + نوع هواپیما + کد و شماره

هواپیما است مانند گرومن +    اف  +  14

این روش نامگذاری هواپیما در آمریکا فقط مختص گروه نظامی است و گروه های دیگر نظیر مسافربری و   ترابری از روش های دیگر استفاده میشود .

همانطور  که گفتیم روش نامگذاری هواپیما ها در آمریکا نام (کارخانه + نوع هواپیما + کد و شماره) به این صورت است حال قصد داریم هر قسمت را بررسی کنیم.

کارخانه
اولین قسمت مربوط به شرکت سازنده است که اول نام آن استفاده میشود که شرکت های بزرگی در آمریکا هستند که در صنایع هوافضا و هوانوردی فعال هستند مانند:

Lockheed Martin Corporation-1

این شرکت  یکی از بزرگترین تولید کنندگان سلاح در دنیاست که سازنده جنگنده هایی مانند:

 F-22Raptor,F35 Lightning نیز است .

 2- Boeing

این شرکت به نوعی یکی از اصلی ترین ستون های صنعت هوانوردی محسوب میشود چرا که هم در صنعت نظامی و هم در صنعت غیرنظامی فعالیت دارند و سازنده جنگنده های همچون

F/A-18 Super Hornet نیز است.

3 – Northrop Grumman Corporation

این شرکت نیز یک شرکت بزرگ امریکایی هست که در زمینه توسعه و تولید جنگنده هایی مانند 

  F-14 Tomcatفعالیت دارد.

4 – General Dynamic Corporation  

این شرکت هم نظیر دیگر شرکت ها یکی تولیدکنندگان مهم در زمینه هوانوردی است که جنگنده هایی نظیر F-16 Fighting Falcon میباشد.

همانطور که دیدید قسمت اول را بررسی کردیم حال به قسمت دوم میرویم یعنی نوع یا کاربرد  هواگرد :

1F (Fighter): یکی از جنگنده‌های نظامی آمریکایی F-22Raptor است. این هواپیما یک جنگنده خلبانی پیشرفته است که برای کنترل هوایی برتر و عملیات هوایی بدون تماس استفاده می‌شود.

2A (Attack): هواپیمای حمله A-10 Thunderbolt II، معروف به "وارت‌هاگ" یا "تانک کیلر"، یک هواپیمای حمله جنگی است که برای حملات ارتشی نزدیک به زمین و حملات علیه اهداف زمینی طراحی شده است.

3C (Cargo): هواپیمای حمل و نقل نظامی C-130 Hercules یک هواپیمای حمل و نقل نظامی است که برای حمل بار و نقل افراد و تجهیزات نظامی به مناطق مختلف استفاده می‌شود.

4H (Helicopter): یک نمونه از هلیکوپترهای نظامی آمریکایی، UH-60 Black Hawk است. این هلیکوپتر برای عملیات نظامی مختلف از جمله حمل و نقل، انتقال نیروهای نظامی و اورژانس‌های پزشکی استفاده می‌شود.

5:(Electronic Warfare)ٍE  

       به عنوان یک دسته برای جنگنده‌های جنگ الکترونیکی (Electronic Warfare)، یک نمونه معروف هواپیمای EA-18G Growler است. این هواپیما  برای ماموریت‌های الکترونیکی نظامی، از جمله مسدودسازی سیستم‌های راداری و ارتباطات دشمن استفاده می‌شود.

6. T (Trainer)

   - **T-38 Talon:** یک هواپیمای آموزشی و تمرینی که برای آموزش خلبانان نظامی به کار می‌رود.

7. B (Bomber):

   -B-52 Stratofortres: یک هواپیمای بمب‌افکن بلندپرواز و با قابلیت حمل بمب‌های هسته‌ای و غیره که از دهه ۱۹۵۰ به کار می‌رود.

8.K (Tanker):

   - **KC-135 Stratotanker:** یک هواپیمای تانکر که برای تزریق سوخت به هواپیماهای هوایی و نظامی دیگر استفاده می‌شود.

9M (Tanker):

   - **KC-46 Pegasus:** یک هواپیمای تانکر جدیدتر است که برای انتقال سوخت به هواپیماهای نظامی به کار می‌رود.

10R (Reconnaissance):

   - **RQ-4 Global Hawk:** یک پهپاد بی‌سرنشینی که برای عملیات جاسوسی و بررسی مناطق به دور از محدوده استفاده می‌شود.

11- Q

دسته "Q" برای هواپیماهای بی‌سرنشین استفاده می‌شود. مثالی از این دسته هواپیما MQ-9 Reaper هست که بی‌سرنشین است  و برای مأموریت‌های نظامی و امنیتی استفاده میشود.

قسمت سوم

حال که مثال هایی از انواع کاربرد های هواپیماهای نظامی را دیدیم و همانطور که میدانید روش نامگذاری هواپبما ها به این صورت بود که (کارخانه + نوع هواپیما + کد و شماره) به سراغ قسمت سوم میرویم  قسمت آنچنان دلیل خاصی در انتخاب آن دیده نمیشود و دلیل این اعداد در بسیاری از انواع به معنای سری یا نسخه تولید است و برای مثال F22 به معنای ان است که این جنگنده از سری یا نسخه 22 دومین مورد از نوع F میباشد .

حال به طور کلی در هواگرد های آمریکایی امکان دارد در نام گذاری انها لقب انها هم استفاده شود یعنی

(کارخانه + نوع هواپیما + کد و شماره+لقب) هم شکل گیرد.

هواگرد روسی

در زبان روسی از مخفف ویژه‌ای برای نامیدن هواپیماها استفاده می‌شود که معمولا از دو حرف اول نام یا از ترکیبی از حروف نام مرکب شرکت سازنده تشکیل شده و برای همه هواپیماهای تولید شده توسط یک شرکت یکسان است. نمونه‌های این مخفف‌ها عبارتند از: سُو (Су) برای سوخو، ایل (Ил) برای ایلیوشین، تُو (Ту) برای تُوپولِف، میگ (МиГ) برای میگ (میکویان گورویچ) و کا (Ка) برای کاموف. توجه داشته باشید که این مخفف‌ها به الفبای سیریلیک نوشته‌شده‌اند. در روسی، برای نامیدن هر هواپیما، از ترکیب «مخفف نام + شماره مدل» استفاده می‌شود، مانند سو-۲۷ برای سوخو-۲۷، و تو-۱۴۴ برای توپولف-۱۴۴.

در زبان فارسی، استفاده از نام اصلی شرکت سازنده برای نامیدن برخی از هواپیماها جا افتاده و معمول است، مانند «سوخو-۲۷» یا «توپولف-۱۴۴». در مورد هواپیماهای میگ، نام مخفف و نام شرکت یکسان است و تنها یکبار به کار برده می‌شود، مانند «میگ-۲۵».

در مقالات فارسی ، نام مقاله بر اساس «نام مصطلح فارسی» اننتخاب می‌شود. نام اصلی یا نام مخفف (هر کدام که مصطلح‌تر است) با یک خط تیره از شماره مدل جدا می‌شود، مانند «میگ-۲۳». نامگذاری‌های ناتو در تیتر مقالات جایی ندارند، ولی در صورت مصطلح بودن باید یک صفحه تغییر مسیر به مقاله اصلی با آن نام مصطلح ایجاد شود، و در متن مقاله نیز ذکر شود.

لیست زیر شامل نمونه‌هایی از «تیتر صحیح» برای مقالات هواپیماها و هلیکوپترهای شوروی/روسی است که می‌توانند به عنوان راهنما و الگو استفاده گردند:

استفاده از نام اصلی شرکت سازنده

سوخو-۲۷

میگ-۲۳

توپولف-۱۵۴

ایلیوشین-۹۶

آنتونوف-۲۲۵

برییف-۱۲

میاسیشف-۵۰

میل-۲۴

کاموف-۵۰

استفاده از مخفف نام شرکت سازنده

یاک-۴۰

حالت‌های استثنایی

در برخی موارد، شرکت‌های سازنده هواپیما از نام یا مخفف دیگری بجز مخفف اصلی برای نامیدن برخی هواپیماها استفاده می‌کنند. این حالت معمولا نشانگر قرار داشتن محصول مورد نظر در خانواده‌ای جداگانه از دیگر هواپیماها است. نمونه‌هایی از این استثنا عبارتند از:

سوخو سوپرجت-۱۰۰

برییف ار-۱

برییف آ-۴۰

در برگرداندن نام هواپیماها و هلیکوپترهای روسی به فارسی، دو اشتباه رایج وجود دارد:

برگردان از منبع انگلیسی: نوشتن «اس‌یو-۲۷» بجای «سو-۲۷» یا «ایلیوشین آی‌ال-۹۶» به جای «ایلیوشین ایل-۹۶»

اشتباهات رایج تلفظی و نوشتاری، مانند «توپولوف» بجای «توپولِف» یا «میاسیشوف))

در فارسی، معمولا نامهایی که در روسی با صدای «اُف» (به روسی: ов) پایان می‌یابند، بصورت پسوند ــوف نوشته می‌شوند، مانند آنتونوف یا کاموف. نامهایی که با صدای «اِف» (به روسی: ев) پایان می‌یابند، تنها با یک ف ساده نوشته می‌شوند، مانند توپولِف یا میاسیشِف.

هواگردهای بریتانیا

نامگذاری هواپیماهای بریتانیایی در فارسی به نامگذاری آنها در انگلیسی نزدیک است و استثنا در آن کم دیده می‌شود. در نامگذاری این هواپیماها، نخست نام یا مخفف نام شرکت سازنده ذکر می‌گردد. پس از آن، یا شماره مدل یا نام مدل ذکر می‌شود. اگر پس از آن شمارهٔ مدل آورده شود، شماره با یک خط تیره از نام سازنده جدا می‌شود (مانند آورو-۵۰۴)، و اگر نام مدل آورده شود، دو نام بدون خط تیره پشت سر هم قرار می‌گیرند (مانند آورو ویکتور).

مثال:

نام شرکت سازنده + شماره مدل

آورو-۵۰۴ (برای Avro-504)

مخفف نام شرکت سازنده + شماره مدل

بی‌ای‌ئی-۱۴۶ (برای BAe-146)

نام شرکت سازنده + نام مدل

سوپرمرین اسپیتفایر (برای Supermarine Spitfire)

آورو والکن (برای Avro Vulcan)