چه آینده ای در انتظار صنعت هوانوردی ایران خواهد بود؟

صنعت هوانوردی ایران یکی از مهم ترین صنایعی است که همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی، تحریم های متعددی را تجربه کرده است. این تحریم ها در مقاطعی صنعت هوانوردی را با مشکلات جدی مواجه و شرایط را برای شرکت های هواپیمایی سخت کرده است. با یک بررسی کلی می توان فهمید که فرودگاه ها به دلیل گران بودن قیمت بلیتی که ناشی از هزینه های پرواز و همچنین مشکل تامین قطعات است با کاهش پرواز و کاهش محسوس مسافران همراه بوده اند. حقیقتا ادامه این روند صنعت هوانوردی را با مشکلات بیشتر و جدی تری مواجه خواهد کرد. از یک طرف مشکل تامین قطعات هواپیما و قیمت های سرسام آور آن و از طرفی ناوگان فرسوده کشور و استفاده از هواپیماهای کار کرده و قدیمی، مشکلاتی را برای صنعت هوانوردی کشور ایجاد کرده است. به راستی چه آینده ای در انتظار صنعت هوانوردی است؟ راه برون رفت از این شرایط در حال حاضر هوانوردی چیست؟

در صنعت هوانوردی همانند صنایع دیگر ۳ فاکتور اصلی نیروی انسانی، تجهیزات و دانش کافی و منابع مالی حائز اهمیت است که هر سه فاکتور در فرودگاه ها و شرکت های هواپیمایی به واسطه نیروی انسانی کارآمد تبلور پیدا می کند و اهمیت خود را نشان می دهد.

در این مطلب به راه های برون رفت از مشکلات پیش روی صنعت هوانوردی خواهیم پرداخت.

حوزه نیروی انسانی، شامل زیرشاخه هایی از قبیل مدیریت، نیروی اجرایی و نیروی متخصص است. در بحث مدیریت، متاسفانه کشور ما در صنعت هوانوردی از نبود یک نقشه راه جامع که دارای چشم اندازی دقیق باشد رنج می برد. نقشه راهی که تمامی ارکان اجرایی و تصمیم گیر صنعت موظف به اجرای آن باشند تا از اتخاذ تصمیمات سلیقه ای و خلق الساعه ای جلوگیری کند. یکی دیگر از نکات مهم در بحث نیروی انسانی، موضوع آموزش در صنعت هوایی است که باید در آن اصلاحات بنیادین انجام شود. از این رو ارتباط صنعت با دانشگاه و مراکز جذب و آموزش و تولید و ورودی نیروی انسانی لازم و کارآمد برای صنعت هوانوردی، ارتباط بیشتر و تنگاتنگ یک سازمان برتر در این امور را می طلبد که این حرکت را دقیق تر و بهتر هدایت کند؛ از این رو آموزش های صنعت هوانوردی باید همسو و در راستای آموزش های بین المللی بوده و از یک چارچوب خاص تبعیت کنند با این کار می توان از خروج سرمایه های انسانی به خارج از کشور جلوگیری کرد و حتی اقدام به بازگشت بسیاری از آنان کرد.

با توجه به پیش بینی ها مبنی بر افزایش تعداد مسافران و تقاضا برای سفرهای هوایی در جهان به خصوص قاره آسیا و اقیانوسیه و تصمیم و تاکید دولت ها و سرمایه گذاران جهت ساخت فرودگاه های جدید در جهان به دلیل اینکه بتوانند پاسخگوی نیاز مسافران و شرکت های هواپیمایی باشند اما ساخت و تاسیس فرودگاه جدید در ایران داستان دیگری دارد. به دلیل ناوگان فرسوده، توقف ورود هواپیماهای جدید به داخل کشور و وجود فرودگاه در مناطق پرترافیک هوایی، نیاز کشور به فرودگاه تا ۱۰ سال دیگر اشباع شده است و به جای ساخت فرودگاه جدید نیاز به بازسازی و گسترش ترمینال های فرودگاهی و مجهز کردن آنها به سیستم های ناوبری پیشرفته به منظور فراهم کردن بسترهای ورود هواپیماهای به روز دنیا را در آینده داریم به طوری که هر فرودگاه یکی از جاذبه ها و نقاط جذاب برای یک مسافر در آن شهر باشد.

یکی دیگر از راه های بهبود شرایط هوانوردی کشور در حوزه فرودگاه ها، تاسیس فرودگاه های نسل سوم است. فرودگاه های نسل سوم فرودگاه هایی هستند که توسط دولت های محلی (استانداری و شهرداری ها) از محل بودجه استانی و محلی اداره می شوند به این ترتیب شرکت فرودگاه ها در بودجه و درآمد این فرودگاه ها دخالتی ندارد و مقامات محلی با استفاده از ظرفیت های داخلی استان یا شهر مربوطه به اداره فرودگاه می پردازند و می توانند این فرودگاه ها را به پایگاه هایی برای گسترش هوانوردی عمومی تبدیل کنند این موضوع سبب می شود هوانوردی عمومی سهم بیشتری از هوانوردی تجاری را در این صنعت کسب کند. از آثار مثبت دیگر این طرح می توان به کاهش فشار مالی و اقتصادی از دوش شرکت فرودگاه ها، رونق آموزشگاه های هوانوردی و رونق خدمات هوانوردی در سطح عمومی مانند تاکسی هوایی، پست و آمبولانس هوایی اشاره کرد.

شرکت های هواپیمایی به عنوان یکی از ارکان اصلی در صنعت هوایی هر کشور، نقش بسزایی را در رشد و گسترش هوانوردی و گردشگری آن کشور ایجاد می کند.

شرکت های هواپیمایی می توانند با رعایت موارد ذیل سفر را برای مردم لذت بخش تر و برای خود سودآور تر کنند. شرکت های هواپیمایی نباید کلکسیونی از هواپیما داشته باشند زیرا نمی توانند به سودآوری برسند. وقتی تنوع هواپیما وجود داشته باشد باید برای هر کدام یک نظام پشتیبانی متفاوت وجود داشته باشد که طبیعتا هزینه بالایی دارد.

شرکت های هواپیمایی، به منظور افزایش بهره وری باید با یکدیگر تعامل سازنده تری داشته باشند. ایرلاین های ایرانی دلیلی ندارد که باهم چالشی و پرهزینه رقابت کنند بلکه می توانند با بهره گیری از امکانات یکدیگر به افزایش بهره وری در سود کمک کنند.

ایرلاین ها در ایران باید به سمت تورگردانی بروند یعنی با انعقاد قراردادهای ما بین انجمن های تورگردانان و هتلداران به افزایش مسافر خود کمک کرده و تامین سرمایه کنند.

شرکت های هواپیمایی باید اقدام به برندسازی کنند. یکی از وظایف بخش بازاریابی و تبلیغات و خدمات یا به عبارت دیگر روابط عمومی در هر سازمان و شرکت هوایی تبلیغات موثر و هدفمند و توسعه برند آن شرکت هواپیمایی است که در جلب و جذب مسافر نقش پررنگی را ایفا می کند.

نویسنده : محمد شفیع خانی