انواع ترمز های هواپیما

نویسنده: امیر حسین مطیری 

در انتخاب هر وسیله ی نقلیه ای یکی از مهم ترین مواردی که می تواند کیفیت محصلول ،ایمنی و حتی قیمت ان را تعین کند سیستم ترمز آن وسلیه ی نقلیه است .همانطور که می دانید هرچه سرعت و وزن وسیله ی نقلیه بیشتر باشد به ترمز های قوی تری برای نگه داشتن آن وسلیه نیاز می باشد . 

هواپیما های مسافر بری با داشتن موتور های بسیار قدرت مند امادگی دارند تا وزن های بالغ بر 100تن شامل مسافر و باررا حمل کنند در مورد افزایش سرعت هواپیما لازم است سوخت ورودی به موتور  را افزایش دهیم اما برای کاهش سرعت یا متوقف کردن این غول اسمانی نیاز مند سیستم های ترمز پیشرفته ای هستیم سرعت فرود برای هواپیما های مسافر بری چیزی حدود 250کیلو متر بر ساعت است و خلبانان باید پس از فرود سرعت را به شدت کاهش داده تا هواپیما از باند خارج نشود . 

سیستم های ترمز های هواپیما های امروزی از انواع اولیه که در ان برای به حرکت در اوردن هواپیما بر روی باند از چرخ های اتومبیل و برای کند کردن سرعت ان از پایه های کمک دار دم هواپیما استفاده می شد به مراتب پیشی گرفته است چرخ ها و ترمز های جدید به هم وابسته اند و در ساخت ان ها از روش های پیشرفته ی مهندسی استفاده می شود . 

انواع ترمز های هواپیما  

-1اسپویلر : 

اسپویلر ها قطعاتی هستند که بر روی بال هواپیما قرار داده می شوند و با فعال شدن ان ها جریان منظم هوا از سطح بال جدا شده و منجر به استال (واماندگی )کنترل شده می گردد کاهش نیروی لیفت و کاهش ارتفاع نتیجه ی عمل اسپویلر ها است چرا که اولین کاری که خلبان باید برای فرود و کاهش سرعت هواپیما انجام دهد کاهش دادن نیروی لیفت می باشد با کاهش نیروی لیفت توسط اسپویلر ها تمامی وزن هواپیما بر روی چرخ ها افتاده و این امر باعث چسبندگی بهتر لاستیک ها به زمین و تاثیر گذاری بهتر ترمز ها می گردد  

 -2ترمز های دیسکی : 

این نوع ترمز در ارابه ی فرود قرار دارند و برای ترمز و ایستادن چرخ های هواپیما پس از لمس و قرار گرفتن چرخ بر روی زمین در پروسه ی لندینگ استفاده می شود این گونه ترمز ها به دو نهو هیدرولیکی و بادی مورد استفاده قرار میگرند پدال ترمز یکی از مهم ترین قطعاتی هست که مانند هر وسیله ی نقلیه ی دیگر در هواپیما نیز وجود دارد در سیستم ترمز گیری هواپیما ،با فشار دادن پدال ترمز ترمز های دو سمت هواپیما فعال می شود و بافشار دادن تمامی قسمت های پدال ترمز تمامی ترمز های فعال می کردند .پدال ترمز های هواپیما ها به سادگی پدال ترمز خودرو ها نبوده و با فشار دادن هر قسمت پدال قسمتی از ترمز فعال می گردد . ترمز های دیسکی پس از برخورد چرخ ها با باند استفاده می شوند و به طور مستقیم بر روی چرخ ها اثر می گذارند ترمز های دیسکی داری دو نوع هستند.1_ترمز دیسکی هیدرولیکی 2_ ترمز دیسکی بادی  

 -3نیروی رانش معکوس موتور (reverse thrust): 

از نیروی رانش معکوس موتور هنگام نشستن و پس از تماس کامل چرخ ها با زمین جهت تولید نیروی مقاومت هوا و کمک در کم کردن سرعت هواپیما های جت استفاده می شود . همانطور که می دانید خروج گاز از دهانه ی اگزوز موتور جت باعث تولید نیرویی می شود که عکس العمعل ان باعث حرکت هواپیما به سمت جلو می شود در این شرایط اگر جهت گاز های خروجی از موتور جت را تغیر دهیم نیروی رانشی در جهت مخالف حرکت هواپیما ایجاد می شود که باعث کم شدن سرعت جلو روندگی هواپیما می گردد در هواپیما های داری موتور تربو جت که موتور فاقد هوای عبوری از بیرون مجموعه ی احتراق است از یکی دو مکانیسم  (ClamShell) یا (bucket),و در هواپیما های داری موتور تربو فن با استفاده از مکانیسم ( Cold Stream Reversal ( 

و تغیر جهت جریان by pass می توان جهت نیروی رانش را تغیر داد .استفاده از این سیستم ترمز صدای غرش مانندی را در هواپیما ایجاد می نماید بنا بر مسالح ایمنی استفاده از این روش در کنار ساختمان های فرودگاهی و یا هنگامی که خودرو های هندلینگ در کنار هواپیما هستند ممنوع است  

 -4چتر ترمز : 

این نوع از ترمز گیری عموما درهواپیما های نظامی و یا شاتل های فضایی مورد استفاده قرار می گیرد و اساس ان استفاده از چتر در پشت پرنده و باز کردن ان برای کاهش سرعت می باشد البته در مواردی از هواپیما های غیر نظامی مانند توپولوف 134و توپولوف 144نیز مورد استفاده قرار گرفته است  

 -5ترمز های کربنی : 

برای اولین بار سال 1972میلادی به عنوان یک وسیله ی استاندارد در هواپیما ی 15fمورد استفاده قرار گرفت و به سرعت به عنوان یکی از انواع اصلی ترمز بر روی دیگر هواپیما های نظامی مورد استفاده قرار گرفت اولین هواپیمای مسافر بری که در ان از این نوع ترمز استفاده شده هواپیمای کنکورد بود ولی گرانی قیمت ان موجب گردید استفاده ی تجاری ان به کندی صورت پزیرد . امروزه در تمام برنامه های هواپیما های نظامی و مسافر بری استفاده از ترمز های کربی گنجانده شده است