چک لیست های پروازی و کاربرد های آنها

نویسنده: ایلیا شکیبا نژاد

چک لیست های  پروازی و کاربرد آنها چیست ؟ و چه کسانی وظیفه رسیدگی به آنها رابر عهده  دارند ؟

در هوانوردی ، چک لیست قبل از پرواز فهرستی از وظایفی است که باید توسط خلبانان و خدمه هواپیما قبل از برخاستن انجام شود. هدف آن بهبود ایمنی پرواز با حصول اطمینان از اینکه هیچ کار مهمی فراموش نمی شود است. عدم انجام صحیح بررسی قبل از پرواز با استفاده از چک لیست، عامل اصلی در بروز سوانح هواپیما است. علاوه بر این یکسری فلایت چک هواپیما و بررسی فنی هواپیما قبل و بعد از پرواز ، توسط تیمی از متخصصان انجام میشود که به دو دسته کلی تقسیم میشوند

1- مهندسان بازرسی پرواز: این افراد را مهندسان و تکنسین های الکترونیک و مکانیک تشکیل می دهند که در بررسی های فنی، سیستم های برقی هواپیما را به دقت بررسی می کنند و در صورت بروز مشکل به تعمیر یا تعویض آن ها می پردازند.

همچنین از دیگر وظایف آن ها می توان به چک کردن سیستم های رادار زمینی و هوایی و اطمینان از کارکرد صحیح آن ها اشاره کرد.

2- مهندسان کالیبراسیون: این دسته نیز مانند مهندسان بازرسی پرواز باید فارغ التحصیلان کاردانی یا کارشناسی برق باشند. وظیفه ی آن ها چک کردن، تعمیر و کالیبراسیون سیستم های رادار هواپیما است که بعد از هر پرواز و به صورت دوره ای نیز انجام می شود.

نکته قابل توجه :

 از آنجایی که حجم وظایف تیم های بررسی فنی هواپیما بسیار بالا است به همین علت گاهی باعث تاخیر در پرواز می شود.

حال یکسری از مکالمات مربوط به چک لیست های قبل از برخاستن هواپیما که در کابین توسط خلبان به صورت شفاهی ارائه میشود ، ذکر شده ؛

این مکالمات شامل موارد و اصطلاحات زیر است  :

Auxiliary fuel pump — Off

پمپ سوخت کمکی : خاموش

Flight controls — Free and correct

سطوح کنترل پرواز : ازاد و صحیح

Instruments and radios — Checked and set

آلات دقیق‌ ها و رادیو ها : بررسی و تنظیم شده است

Landing gear position lights — Checked

موقعیت چراغ های ارابه فرود : چک شده

Altimeter — Set

ارتفاع سنج : تنظیم

Directional gyro — Set

Fuel gauges — Checked

سوخت : چک شده

Trim — Set

تریم : تنظیم شده

Propeller — Exercise

ملخ / پروانه :

Magnetos — Checked

آهن ربا ها : چک شده

Engine idle — checked

دور آرام موتور : چک شده

Flaps — As required

فلپ ها : همانطور که خواسته شده

Seat belts/shoulder harnesses — Fastened

کمربند های ایمنی ( کمربند اصلی / کمربند شانه ) : بسته شده

Parking brake — Off

ترمز دستی : خاموش

 Final items : موارد نهایی

Doors and windows — Locked

در ها و پنجره ها : قفل شده

Mixture — Full rich unless above 3,000 feet

مخلوط (......)  : کاملا غنی است مگر اینکه بیش از ۳۰۰۰ فوت باشد

Lights — Landing, taxi, strobes on

چراغ ها : فرود ، تاکسی و چراغ های چشمک زن ، روشن

Camera — Transponder on

دوربین : فرستنده روشن

Action — Engine instruments checked

عملکرد : آلات دقیق های موتور ، چک شده

Before-Landing Checklist : چک لیست قبل از فرود

Fuel selector — Fullest tank

انتخاب گر سوخت : پر ترین مخزن

Directional gyro — Aligned with magnetic compass

سیستم جایروسکوپ جهت دار : تراز با قطب ‌نمای مغناطیسی

Seat belts/shoulder harnesses — secure

کمربند های ایمنی : ایمن

Mixture — Full rich unless airport above 3,000 feet

مخلوط : کاملا غنی است مگر اینکه فرودگاه بالاتر از ۳۰۰۰ فوت ( mean sea level) باشد

Cowl flaps — As required

فلپ های روپوش : در صورت لزوم

Final items : موارد نهایی

Landing gear — Down

ارابه فرود : پایین

Propeller — High rpm

ملخ / پروانه : دور بالا

Flaps — As required

فلپ ها : در صورت لزوم

 بررسی های فنی هواپیما به صورت دوره ای هم نیز انجام می شود که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

A – CHECK

این بررسی بعد از 500 ساعت پرواز، به طور معمول بعد از یک ماه انجام می شود. این فلایت چک معمولا بسیار سریع است و قطعات برقی و مکانیکی هواپیما در رمپ فرودگاه چک می شوند و در صورت نیاز تعویض می شوند. در صورتی که هواپیما به تعمیر اساسی نیازی نداشته باشد، A – CHECK ظرف چند ساعت انجام می شود.

B – CHECK

این بررسی شباهت بسیار زیادی به A – CHECK دارد و به فاصله ی زمانی 3 تا 4 ماه پس از اولین چک در فرودگاه انجام می شود و نیاز به خروج هواپیما از ناوگان پروازی وجود ندارد. در صورت تایید این بررسی فنی هواپیما، هواپیما به کار خود ادامه می دهد.

C – CHECK

برای انجام این بررسی فنی هواپیما باید هواپیما را از فرودگاه خارج کرد و به آشیانه یا هنگر منتقل کرد. زمان انجام  C – CHECK معمولا بعد از 2500 تا 3000 ساعت پرواز، یعنی بین یک سال تا یکسال ونیم است.

در این بررسی کلیه ی قطعات هواپیما با دقت توسط تیم مهندسی چک می شود و در صورت نیاز قطعات تعمیر یا تعویض می شوند. زمان تقریبی C – CHECK حداکثر یک هفته است. در صورتی که مشکل عمده ای وجود نداشت، هواپیما به ناوگان پروازی باز می گردد.

D – CHECK

این بررسی فنی هواپیما بسیار سنگین است و هر پنج سال یک بار انجام می شود. بنابراین قابل حدس است که تنها چند مرکز مجهز برای این کار وجو دارد و ایرلاین ها نمی توانند از پس هزینه ی تاسیس چنین مراکزی برآیند.

در این مراکز همه ی قطعات هواپیما باز می شود، از نظر فنی بررسی می شود و دوباره بر روی بدنه ی هواپیما سوار می شود. در D – CHECK هواپیماهای فرسوده شناسایی و از ناوگان هوایی برای همیشه خارج می شوند.

و این چک حدوداً 20 روز تا یک ماه طول می کشد .